اعادهٔ یک پیشگفتار

نخستین قدم در قرار و مداری که اوایل دههٔ ۸۰ در نشر کارنامه گذاشتیم انتشار مجدد و شسته‌رفتهٔ کتاب نخستین مسلمانان در اروپا بود.  به نظرم پیشگفتار چاپ قبلی طولانی می‌رسید؛ خوب است متنی کوتاه‌تر بنویسم و این یکی را برای گنجاندن در اثری تألیفی بسط ‌دهم.

برنارد لویس در پاسخ نامه‌ٔ من نوشت از ترجمهٔ فارسی‌ام خبر دارد و افزود کتاب به بسیاری زبانهاى اروپايى و آسيايى ــــ از جمله، تركى و اندونزيايى ــــ ترجمه شده اما هنوز ترجمه‌اى عربى از آن انتشار نيافته است.

كتاب لویس تمدن اسلامى را با فرهنگ عرب يكى نمى‌گيرد.  منطقاً اهل نظر در ممالک عرب بايد اين كتاب را به زبانهاى اروپايى خوانده باشند اما ظاهراً ترجيح مى‌دهند آن را به كتابخوان جوامع خويش معرفى نكنند.  خود همين نكته كه جوامع اهل آن زبان را خواص از تماشاى تصوير جهان‌بينىِ خويش در چشم ديگران بى‌نصيب مى‌گذارند مى‌تواند شاهدى معاصر باشد بر برخى مضامين كتاب.  از جمله، که چرا قاطبهٔ عربها طی قرون استعداد چندانی برای بیشتر آموختن و بهتر فهمیدن از خود نشان نداده‌اند.

انتشار ویراست جدید کتاب پنج سال به درازا کشید.  محمد زهرائی فقید شخصاً روی کلمه‌‌به‌کلمهٔ متن و سربه‌سطر صفحه‌بندی کتاب کار می‌کرد، که رکوردی است در نشر ایران و شاید جهان.  نتیجهٔ کار فوق‌العاده بود.  نفیس‌ترین کتابی که از این نگارنده انتشار یافته.

اما از برداشتن پیشگفتار اولیه پشیمان شدم.  از مقدمه بر ترجمه‌های دیگرم استقبال می‌شود و نتیجه گرفتم بیست‌وچند صفحه پیش‌درآمد در حکم منبر رفتن و تحمیل به حوصلهٔ خواننده نیست.

یکی از دو خطای بزرگم در کار کتاب و نشر.  باری، قابل جبران است. در چاپ پنجم کتاب به آن برخواهد گشت.

۹ اسفند ۴۰۰        

فهرست مشاهدات