صفحۀ‌‌ اول   كتاب½ مقاله / گفتگو/ گفتار            فهرست مطالب ½ سرمقاله‌ها


  

 ویترین و پستو

 

خطاست، خطایی بزرگ، که از خودمان رفع مسئولیت کنیم و خیلی راحت تمام تقصیر را به گردن "آنها" و "ایـنا" بیندازیم، گرچه بساط آذر سال جاری در تهران فضاحت عظمایی بود که هرکس حق دارد از آن اعلام برائت کند.  هیچ دولت یا حتی موسسۀ آبرومندی وارد بحث در موضوعی چنین کشدار نشده بود که سالها پیش در بازداشتگاههایی در قاره‌ای دیگر دقیقاً چند نفر نفله شدند.  بدعتی بود بوالفضولانه و مکروه ــــ و بلکه حرام.

 جلسۀ مشترک حزب نازی آمریکا  و مسلمانان پیرو مالکولم اکس در واشنگتن، انتهای دهۀ 1950.  در بالکن، زنان مسلمان سیاهپوست  با  روسری و لباس سفید دیده می‌شوند.  دستور جلسه تقسیم ایالات متحدۀ آمریکا است تا کرانۀ شرقی کشور به جامعۀ مسلمانان و بقیه به حزب نازی داده شود.

(عکس و روایت اوا آرنولد؛ هفته نامۀ ایندیپندنت،  24 نوامبر 1991)

 

چند نفر متوجه شدند یکی از سردسته‌های فرقه‌ای آمریکایی به نام کوکلوکس کِلان هم (لابد به نمایندگی از سوی "ملت شریف آمریکا" و بدون انگشت‌نگاری) بنا به دعوت وزارت خارجه حضور دارد؟ حتی وقتی در غرب روی این نکته انگشت گذاشتند، کسی اهمیت نداد و در صدد رفع و رجوع بر نیامد.  کوکلوکس کِلان را با تعصب در اعتقاد به برتری انسان ِ مذکر ِ سفیدپوست ِ پروتستان ِ اروپایی‌تبار، ذاتاً برده‌بودن ِ سیاهان و هواکردن ِ صلیب مشتعل می شناسند.

 

در خرده‌فرهنگ ايـنا عیب بزرگی نیست که آدم به کاکاسیاه‌ها علاقه نداشته باشد و گاهی صلیب آتش بزند.  وانمود می‌کنند در برابر "استـیک بار جهانی" قد علم کرده‌اند اما در واقع چون ریزه‌کاری‌های دنیا و تاریخ و ملل و نـِحـَـل را نمی‌شناسند به سیم آخر می‌زنند و می‌گویند هرچه بادا باد:  همین مقدار عکس و تفصیلات در مطبوعات خارجه هم غنیمت است.    

 

وابستۀ فرهنگی پیشین سفارت آلمان در تهران زمانی به نگارنده گفت از بعضی ایرانیانی که یکپا اروپایی‌اند می‌شنود هیتلر اگر بیشتر کشته بود موفق می‌شد.  افرادی که به آنها اشاره می‌کرد ایرانیانی‌اند که پدرانشان در سالهای پیش از جنگ جهانی دوم در آلمان درس خواندند، غالباً زن آلمانی گرفتند، اکنون نسل سوم آنها بخشی از طبقۀ متوسط آن کشورند و در ایران هم جزو اقشار ممتاز به حساب می‌آیند.  دیپلمات فرنگی تعریف می‌کرد وقتی با حیرت و انزجار توضیح می‌دهد حکومت رایش سوم عبارت از یک مشت گانگستر بود که کشتند و به کشتن دادند تا جایی که کار به اعزام پسربچه‌ها به جبهه کشید، در کلۀ چنین آدمهای چیزفهمی فرو نمی‌رود.

                     

کارمند ایرانی سفارت آلمان می‌گوید بسیاری مقامهای اداری و مدیران صنایع ایران به محض سلام و علیک با یک آلمانی چنان با علاقه از هیتلر صحبت می‌کنند که دیلماج طفـلک خیس عرق می‌شود تا مزخرفات خجالت‌آور حاج آقا دکترمهندس‌ها را لاپوشانی کند و نگذارد بابای فرنگی بفهمد حتی طرز فکر ایرانیانی که دنیا را دیده‌اند تا چه حد سخیف و از مرحله پرت است.  تمجید از آن جانوران وحشتناک در حضور یک آلمانی ضدفاشیست به این می‌ماند که وقتی کسی می‌گوید اهل بروجرد است، فوراً به بزرگداشت اصغر قاتل بپردازیم که چه خوب حق زنها را کف دستشان می‌گذاشت.

 

نخبگان که این باشند، تعجبی ندارد وقتی در استادیوم فوتبال در تهران سرود ملی آلمان پخش می‌کنند هزارها پسربچۀ  ازمکتب‌گریخته  بلند شوند و، به تقلید از فیلمهای سینمایی، دست راستشان را به علامت "هایل هیتلر" بالا ببرند (عکس این صحنه در اینترنت قابل دسترسی است).  اواخر دهۀ 1990 وقتی دولتی راست افراطی در اتریش روی کار آمد، از نخستین اقداماتش فرستادن نمایندگانی به ایران و لیبی بود.     

 

در سالهای جنگ ایران و عراق، تبلیغات دو کشور متمرکز بر یک نکته بود: دشمن ما همدست اسرائیل است و ما عملاً داریم با سلطۀ جهانی یهود می‌جنگیم.  در واقعیت تاریخی، حزب بعث عراق را عوامل آلمان نازی برای مقابله با انگلیسیها پایه گذاشتند و برتری نژاد عرب پایۀ عقیدتی این حزب است.  زمانی دار و دسته‌های ملهم از نازیسم و فاشیسم در خاورمیانه فعال بودند.  در ایران، حزب پان ایرانیست یکی از آخرین آنها بود.  تا پیش از 28 مرداد، داریوش فروهر هم سرکردۀ پیراهن‌سیاهانی از همین قماش به شمار می‌آمد.

 

تفکر ضدسامی در ایران چندلایه است.  ایرانیان در نیمۀ دوم قرن نوزدهم، زمانی که فکر برتری نژادی در غرب حاکم بود، به برکت تحقیقات اروپاییان از تاریخ واقعیشان (در مقابل اسطوره و افسانه) خبردار شدند و ناگهان فهمیدند بازماندۀ اقوامی‌اند که هزاران سال پیش به اروپا کوچ کردند.  پس یعنی قوم و خویشیم و ژرمان را در حسرت دوری از کرمان ساخته‌اند.  صادق هدایت مدتی عاشق این حرفها بود اما با دیدن فجایع جنگ دوم از دل و دماغ افتاد.  رضاشاه هم دنبال همین داستانها رفت و خودش را نابود کرد.

 

از سوی دیگر، در روایات آمده که تبار اروپائیان به یک پسر، و تبار اقوام سامی به پسر دیگر نوح می‌رسد، و عربها معتقدند خود آنها فرزندان یک پسر ابراهیم، یعنی اسماعیل، و یهودیان از پسر دیگر او، اسحاق، هستند.  به این ترتیب، ایرانیها از دو سو در معرض افسانه‌های نژادمحور قرار دارند:  هم از سوی ناسیونال سوسیالیسم آلمانی و یهودستیزی اروپایی، و هم از سوی تلقیـنات عربها که از صدر اسلام با پسرعموهای یهودی‌شان کشمکش داشته‌اند.  در متون مقدس اسلامی، بنی اسرائیل مظهر شرّ و خیره سری است و شیعیان از قتل عام قبیلۀ بنی قــُریظه به‌عنوان یکی از شاهکارهای مولی‌الموحدین یاد می‌کنند.  به همین سبب، برای مسلمانان خاورمیانه به‌طور اعم و عربها به‌طور اخص بسیار دشوار است قبول کنند که یهودیها توانسته باشند به سرعت برق و در کمال موفقیت بخشی اساسی از تمدن، سرمایه‌داری و دنیای غرب شوند.

 

حکومت اسلامی آندلس و خلافت عثمانی عمیقاً مرهون خدمات و دانش یهودیانی بودند که از ستم مسیحیان به حریم امن ممالک اسلامی پناه می‌بردند.  از همین رو، مسلمانها عادت کرده‌اند کلیمی ها را زیردست ببینند و نمی‌توانند راحت قبول کنند که خادمان قدیمی، با کمک همان نصارای یهودکـُش، کلـّی ارباب شده باشند و شاخ و شانه بکشند.  پیامشان به غرب در این خلاصه می‌شود: به یهودیهای نابکار رو ندهید؛ اینها وقتی شما پدرشان را در می آوردید نوکر ما بودند.  اما تأکید مسلمانان بر کلمات "جهود" و "صهیونی"، مسیحیت غرب را متقاعد نخواهد کرد که یهودیان را تنزل درجه بدهد.  حتی اگر هم بخواهد نمی‌تواند.  چنین کاری یعنی روابط اجتماعی غرب سر جای شصت سال پیش برگردد.

 
 

 

 

 

  

عربها از چنین به اصطلاح کنفرانسی کنار می‌کشند زیرا می‌بینند این بساط برای توزیع پـلو و استخدام سینه‌زن ِ پای عـَـلـَم است:  هم رقابتی داخلی میان ملیت و دیانت ایرانی، زیرا ملی‌گرایان ایران (گرچه نژاد هموطنانشان آش شله‌قلمکاری است شامل درصدی نئاندرتال) رسوبات آریایی‌ستایانۀ نازیسم را عزیز می دارند؛  و هم رقابتی مداخله‌جویانه در خارج، که اینا در یهودستیزی کاسۀ داغ تر از آش شوند تا شاید در اسلامیت از دولتهای نامحبوب عرب سبقت بگیرند.  قضاوت اهل‌ نظر در جهان این است که چنین حرفهایی برای شلوغکاری و تحبـیب عوام‌الناس در جوامع عربهاست (در ضمن، ممیزان کتاب استعمال واژۀ "تـازی" در اشاره به قوم عرب را ممنوع می‌دانند).

 

در عمل، فاشيسم، گرچه مرام رجّاله‌هاست، در ایران پا نمی‌گیرد زیرا این ایدئولوژی نیازمند انضباط برای ایجاد دولتی برنامه‌دار و مقتدر هم هست.  رفتن به دنبال این اهداف در کشوری عشقی مانند ایران آسان نیست.  با این همه، نژادپرستی ِ نازیسم چنان فکر متجددهای جامعۀ ایران را هم مسموم کرده است که نمی‌توان قضیه را فقط پای ایـنا نوشت.

 

در جهان معاصر، برای نخستین بار در تاریخ، بیرون‌کشیدن اشخاص از خانه‌شان و سگ‌کش‌کردن غیرنظامیان جرمی بسیار سنگین شمرده می‌شود.  صدام حسین را بیش از یک سال است برای کشتن صد و سی چهل نفر محاکمه می کنند، و پروندۀ قتل عام مسلمانان غیرنظامی در یوگسلاوی حتی با مرگ جنگ‌سالاران صرب بسته نخواهد شد.   زمانی می‌گفتند جنگ دوم شش میلیون در غرب اروپا، و بیست میلیون در سراسر جهان کشته گرفت.  یهودیها خیلی زود دست به مصادرۀ عدد شش زدند.  روسها هم تازگی ادعای بیست و هفت می کنند.  این ارقام شاید با نرخ تورم بالاتر هم برود.  درهرحال، مفهوم جنایت علیه بشریت به ماهیت عمل و به نیـّت شرّ بر می‌گردد، نه به تعداد و دوجین.

 

در اوضاع و احوال کنونی، چانه‌زدن بر سر تعداد قربانیان آشویتس و تربلینکا و غیره فقط نتیجۀ عکس دارد.  زمانی هم که نسل عوض شده باشد و بتوان با خونسردی چرتکه انداخت که جمعیت یهودیان اروپا در انتهای دهۀ 1930 کلاً چندتا بود، دخالت در چنان بحثی کار امثال اینا نیست.   همین طور در این بحث فنی که تمام اردوگاههای نازیها وسایل امحای زندانیان نداشتند، تمام سربه نیست‌شده‌ها یهودی نبودند و کورۀ آدمسوزی غیر از اردوگاه کار اجباری بود؛  و نیز در این بحث ِ ادامه‌دار که پاپ چرا حرفی نزد و چرا در مجلدات مفصّـل چرچیل دربارۀ جنگ دوم و در خاطرات آیزنهاور و ملکۀ هلند اشاره ای به اردوگاهها دیده نمی‌شود.

 

دولت اسرائیل هم ناگهان در سال 1948 ایجاد نشد.  حتی اگر نازیسم متعرض یهودیان کشورهای تحت اشغال نشده بود، و حتی چنانچه در لهستان اردوگاههای مرگ نساخته بودند، یهودیان ستیزه جوی مهاجر در فلسطین دهۀ 1930 به چنان قدرتی رسیده بودند که بتوانند جای ارتش بریتانیا را در مستعمرۀ پیشین عثمانی بگیرند.  اگر زودتر اعلام استقلال نکردند تا حدی به اقتضای مصالح جنگ جهانی بود، همچنان که قرار شد هندیها هم تا پایان جنگ دست نگه‌دارند.

 

درهرحال، معارضۀ کنونی عربها و یهودیان ارتباطی مستقیم به اردوگاههای شصت سال پیش ندارد.  مهاجرانی اروپایی با استناد به اینکه اورشلیم در روزگار باستان به دست رومیان و سپس مسلمانان افتاد، کمر به جنگاوری بستند و آن را پس گرفتند.  تازگی مقداری از زمینهای مورد مناقشه را رها کرده اند، اما نباید انتظار داشت فلسطینی‌ها در آنجا آستین بالا بزنند و مشغول ساخت و ساز شوند.  مسئله، اطراق جماعتی اروپایی در اقلیمی خاورمیانه ای است که همسایگی عموزاده‌ها را دشوار می کند ـــــ بارزترین نمونۀ برخورد تمدنها به سبب نزدیکی بیش از حد.  تصور کنیم ترکیه ناگهان عین ایتالیا شود:  ابتدا خوی و قروه و پاوه، و بعد سراسر ایران به تلاطم می‌افتد.

 

تجربه نشان داد حرکت یهودیان اروپایی به شرق مدیترانه خطا بود و بیش از آنکه آنها را نجات دهد دول غرب را در هچل انداخت.  ایجاد دولتی از یهودیان آشنای محلی یک بحث است و ورود مهاجم فرنگی با کیسۀ پر از پول بحثی کاملاً متفاوت.  کشور مدرنی هم که درست کرده‌اند از تبعیض نژادی فارغ نخواهد شد.  درهرحال، امروز حتی اگر بار دیگر دسته‌جمعی مهاجرت کنند و بروند، مشکل حل نمی‌شود.  برای چرخاندن زندگی ساکنان فرضی ِ بعدی هم که سالهاست صرفاً با اعانه زندگی می‌کنند باید پولهایی از خارج برسد.  در جریان اشغال کویت از سوی صدام حسین، فلسطینی‌ها بی کمترین رودربایستی نشان دادند به کجا چشم دارند و کویتی ها هرگز غـدر آنها را نخواهند بخشید.  سعودی ها هم می‌دانند که هدفند.  در ایران هم اهل بصیرت می‌دانند "جبهۀ تحریر الاحواز" نهایتاً یعنی چه.

 

انشاهای مطنطن گفتگوی تمدنها را در دنیا  به اندازۀ همایش لات‌ولوت‌های نئونازی و توزیع کتاب  نبرد من در تالار وزارت خارجۀ امّ القرای اسلام جدی نمی‌گیرند (کتابهایی که اجازۀ انتشار ندارند احتمالاً به این اندازه آموزنده نیستند).  کسی که کراوات شیک به گردن و جوراب چرک و سوراخ به پا داشته باشد نوعی جنتـلمن ِ قلندرمآب ارزیابی نمی‌شود.  در تضاد محتویات پستو با ویترین، تمایل عموم این است که بر اساس پست‌ترین شاخص قضاوت کنند.

             

حتی اگر دست از قضیۀ هولوکاست بردارند و به بازی دیگری بپردازند، سالها طول می کشد تا ابتذال خفت بار ِ همنواشدن یک دولت با یک مشت عنصر نامطلوب را جهان فراموش کند (تصور کنیم چقدر به طرفداران جمهوری اسلامی بر می‌خورَد که شیطان‌پرستان در مرکز اتحادیۀ اروپا کنفرانس بگذارند تا درصد دقیق دخالت نیروهای غیبی در جنگ ایران و عراق مشخص شود).  اما در حالی که ایرانی ِ سوپرمتجدد، سرکار خانم دکتر و جناب آقای مدیر عامل هم مثل پسرک فوتبالچی به روح آدولف هیتلر درود می‌فرستـند و در حسرت امپراتوری ِ آریایی ِ گسترده از کرمان تا ژرمان آه می‌کشند، مشکل بتوان تمام تقصیر را به گردن ایـنا انداخت.  ایـنا فقط بخشی از مسئلۀ ایرانند، نه تمام آن.

 

در فقدان طبقه‌ای دلسوز به عنوان مربی جامعه، در این باره کاری فوری نمی‌توان کرد.  اهل تدریس به محصلها یاد می‌دهند  که فهم صورت مسئله نیمی از حل آن است.  در دهه‌های آینده حلاجی اینکه هر دو بخش میهن آریایی‌ـ‌‌ اسلامی گرفتار اوهام مشابهی‌اند و احتیاج به تعمیر دارند شاید نیمی از حل مسئله باشد.

 

 25 آذر 85

 

 

 

دعوت از نظر شما

   

نقل مطالب اين سايت با ذكر ماخذ يا با لينك آزاد است.

X