دفتر پانزدهم مجلهٔ ‌بارو      

اُوِرتورهای یک مترجم    

در باب مقدمه، پیشگفتار، پیش‌درآمد

چاپ دهم زمستان ۴۰۲

توپهای ماه اوت            

یادداشت مترجم

مرگ در اثر گاز خردل و شلوار قرمز: پایان روزگار خوش

گلها و برگها

مجموعه‌ای از نشریات کمیاب روزگار پیش آرشیو غنی برنامهٔ گلها را غنی‌تر کرده است.

آه، مریلین نفاق‌افکن

یا

چگونه (موقتاً) از فهرست سرآمدان قلم‌‌دوات اخراج شدم

در سوء‌تفاهم بر سر تشبیه فروغ فرخزاد به مریلین مونرو، احمدرضا احمدی چهارده سال با من قهر بود.

قصه‌ای که طی حیات ما،‌ به قول اصفونیا، چندین جور تابونده خواهد شد

۱۵ خرداد اساساً نه بر سر عایدات املاک و مالکیت زمین و نه مبارزه‌ای خیالی با امپریالیسم، که شعله‌کشیدن نبرد قدیمی و فرسایشی بین اسلام و ایران بود.  کارزار بی‌پایان دو خرده‌فرهنگ رقیب که هیچ یک تسلط قطعی و بلامنازع بر آداب و عادات و فضای فکری جامعه ندارد.

آن شب چه گذشت   ‌   

مشاهداتی از فولکلور سیاسی ایران

ااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااا

۱.  همچنان دنبال مقصر همیشگی

بازنویسی تاریخ معاصر ایران ادامه دارد.  اشخاصی حتی بدون مرور سرخط حبرهای ایران در پائیز و زمستان ۵۷ رأی قاطع صادر می‌کنند که چه کسانی در به قدرت رسیدن "اینا" مقصر و بلکه مجرم بودند.

۲.  «من لیدر انقلابم»: رقابت شدید شاه با چپ

شاه سفت‌وسخت مدعی بود شخصاً یگانه روشنفکر واقعی و چپ‌تر از تمام چپگرایان ایران و بلکه جهان است.  منطقاً چگونه ممکن بود روشنفکرهای چپ زیرآبش را زده باشند؟

در کار فیلم و سینما حدود توانایی بازیگر اصلی و بدلکار او مشخص است.  در نیرنگستان آریایی‌ـــ‌اسلامی‌مان محمدرضا انزلی سوپراستار بود یا نقش بدلکار بازی می‌کرد؟

۳.  اکنون و بعد

انگار با الهام از گروه رولینگ استونز که خواند "دنیا رو نیگر داریم میخوام پیاده شم"، در ایران معاصر گربه‌هایی که از کیسه بیرون پریده‌اند رام‌شدنی به نظر نمی‌رسند و می‌خوانند: اسلامو از برق بکشین، میخوایم بی‌دین باشیم.

بحران دائمی و شاید خونین نام دیگر وضع موجود خواهد بود.

سال آشفته‌حالی و تلاطم در دارالفنون

فکر روشنگری مقدّم بر روشنفکری

ویزا شدن پاسپورت و دالان ابدیت

یأس موقـّرانه

چاپ جدید                    

جامعه محصول خواست ما و حکومت محصول شرارت ماست.

آنچه در آن جلسه گذشت:

نقد و نظر در کلابخانه

رؤیای تعبیرنشدهٔ اقتصاد صلواتی

 و استهلاک چند اسطوره

هموطنی ارمنی گفت در این مملکت سه میلیون نفر سحری می‌خورند اما سی میلیون نفر افطار می‌کنند.   ساعتها افراط در بلعیدن زولبیا‌ بامیه و کشک بادمجان شامگاهی البته آسان‌تر است از سحرخیزی برای طاعت و عبادت.  حالا متنی سه هزار خواننده دارد اما بیش از سی‌هزار نفر با تمام قوا و تیغی نظر می‌دهند زیرا داخل‌آش‌شدن را حق مسلـّم خویش می‌دانند.

و خبر بد: در ارتکابی مفصل (و احتمالا فناناپذیر) دربارهٔ موضوعهای فوق و بسیاری دیگر منبر رفته‌ام اساسی.  شک ندارم معتقدان به سقوط نثر و فکر و زوال عقلی این کیبورد با شتاب و بیش از یک بار خواهند خواند.  از زجری که تحمل خواهند کرد شرمنده نیستم.  برای رشد فکری‌شان مفید است هرچند اذعان نکنند.  

دههٔ ۸۰ با جاری‌شدن سیل پول نفت ِ بشکه‌ای بالای صد دلار و ورود اصطلاح ”گونی ِ پول“ به فرهنگ اداری‌ــ‌ـمالی ایران، قدرتمندانی که دستشان به خزاین بانکها می‌رسید هر جا زمینی مصادره و غصب کردند، از شهرداری و سازمان منابع طبیعی گرفتند، خریدند یا تغییر کاربری دادند، با برنامهٔ بالابردن برج به گودبرداری پرداختند.

مقالهٔ«ظهور، صعود و معضلات جانکاه»

در گفتگوی کلابهاوس

۱۴ خرداد ۱۴۰۰/ ۴ ژوئن ۲۰۲۱

دیلماج لازم؟

ــــ نخیر مرسی، ترجمه قدغن

در ایران افرادی که در ”پارتی مختلط شبانه“ یا روز روشن روی پشت‌بام اقدام به ترقـّص و ضبط فیلم و پخش در شبکه‌های اجتماعی ‌‌کنند به اتهام اشاعهٔ فساد کیفر می‌بینند.  به السّابقون والسّارقون/ اولئک گانگسترون هم که دست به دزدیهای هنگفت می‌زنند و بار ِ تا هفت‌پشت‌شان را می‌بندند اتهام فساد مالی وارد می‌شود.  در زبان عادی و غیراداری به اقدام اول می‌گویند خوش‌گذراندن، به دومی می‌گویند دزدی.  رژیم سابق هم واژهٔ‌ فساد را به کلمات عریان و همه‌فهم دزدی و اختلاس ترجیح می‌داد.

رانندهٔ تاکسی در مقام نظاره‌گر جوادگیت

محتوای فایل جوادگیت شاهد درستی ِ الرأی‌العام و حرفهایی است که در جامعه جریان دارد و کسانی با برچسب ’رانندهٔ تاکسی‘ سعی در تخطئه‌اش دارند.  حرفهای وزیر مملکت تأیید می‌کند کولرساز و فروشندهٔ مینی‌سوپر گرچه به اطلاعات دقیق طبقه‌بندی‌شده دسترسی ندارند در مورد حکمرانی و حکمرانان اساساً غلط فکر نمی‌کنند.

١.

سوم اسفند ِ رضا خان سوادکوهی: ظهور ِ شاید تصادفی، صعود ِ یقیناً مقاومت‌‌ناپذیر

میراث ِ آمرانگی

در مطبوعات ِ پانزده سال ِ منتهی به شهریور ۲۰ کمتر مطلبی سیاسی‌ـــاجتماعی که بتوان نظر شخصی رده‌بندی کرد به چشم می‌خورد.  نـُطـُق‌کشیدن قدغن بود.  تحمیل سکوت به زیان خود آمر مطلق هم تمام شد: حتماً موافقانی داشت اما آنچه دربارهٔ جامعه منتشر می‌شد امریهٔ شهربانی را به یاد می‌آورد.

در سوی دیگر، دهه‌های ۳۰ و ۴۰ و ۵۰ که دورهٔ شکوفایی مطبوعات بود نشریات میانه‌به‌بالا کمتر مطلبی که آن فرد آمر موضوع اصلی باشد نوشتند.  فقط محدودیت سانسور نبود.  حتی در نشریات زیرزمینی و در خارج تمایل همراه با تحقیر به فراموش‌کردن رضا شاه را نباید نادیده گرفت.

مـُقطـّعات چهل‌ودومین

به جای استیضاح ذوالقرنین‌هایی که با وعدهٔ ظهور قریب‌الوقوع و اجرای احکام انسانساز سوار شدند و کار و بار ِ تا هفت‌پشت‌شان توپ ِ توپ، چسبیدن یقهٔ گروهی ایده‌آلیست رؤیاپرور که زمانی ”درين ظلام درخشيد و جست و رفت“ شاید ترفند دیگری باشد برای خلط موضوع و رد گم کردن در نیرنگستان آریایی‌ــ اسلامی‌مان.

خود این سؤال که چرا ’چپیا، روشنفکرا‘ گذاشتند ”اینا“ به قدرت برسند و طبقه‌ای جدید با گلوهای گشاد و جیبهای عمیق شکل بگیرد جای درنگ و پرسش دارد.

اینکه یک کتاب را 16، 17 نفر ترجمه می‌کنند مسخره‌بازی و ناخنک‌زدن است.  یک کتاب قاعدتاً پس از دو یا سه بار ترجمه‌کردن باید ایرادهایش بر طرف شده باشد.  چطور بعد از 13 بار ترجمه‌کردن،‌ ترجمهٔ سبزدهم از اولی بهتر نیست؟                                                  صفحهٔ اصلی مصاحبه

قضیهٔٔ ''پدر ملت'' در شعری که عشقی نسرود

جانی و سورچران‌ها، دکتر محمود و شرکا

                                                                 پی‌دی‌اف  1 و  2

داستان آیندگان: وقایع‌نگاری مهر ۵۷ تا مرداد ۵۸

لرزه‌ها و ریزشها؛‌ بهترین زمان، بدترین زمان؛ نخستین روزها از بقیهٔ آینده؛ سال نکو

تاریخ در سلـُو مُوشن

به بحث شبکه‌های اجتماعی دربارهٔ  کلیپی از جلسهٔ 14 خرداد 68 مجلس خبرگان می‌توان از چند منظر نگریست.

اکبر و ابراهیم

دربارهٔ رفسنجانی و یزدی

آنچنان که بودیم

کشف ترجمه‌هایی قدیمی از همینگوی و افلاطون

پل و زیبایی و چشم بیننده

خیابان دوطبقه می‌تواند زیبا باشد؟

گامی بلند در جریده‌نگاری

دربارهٔ کتاب روزنامه‌نگاری در ایران: از رسالت تا حرفه

آنچنان که ظاهراً بودیم و شاید حالا هم باشیم

یادداشت‌های امیرحسن چهل‌تن   عبدی کلانتری   هوشنگ گلمکانی  عباس مخبر  مجید ملکان  مسعود مهرابی  دربارهٔ این کیبورد

و گفتگوهای مهدی فاتحی با او، یا آن.

(عکسهای سارا افضلی و سعید سیادت از پرسوناژ مورد بحث: زیر سقف کار اولی و در هوای آزاد کار دومی)

بررسی تطبیقی فیلم و رمان  بچهٔ رزمری

ازدحام در لفاف دموکراسی

کشوری سراغ نداریم که انتخابات در آن آزاد نباشد اما بتوان مطمئن بود کاملاً عادلانه است.

طعم خوش گوشت سفید: رؤیای پرحسرت طبقهٔ جدید

انقلاب اسلامی نامی است از نوع بـِرند برای مجمع‌الدستجات قدرتهای خیابانی که سالهاست بر سر شیوهٔ درست و نادرست زندگی با اکثریت عظیم جامعه بگومگو دارند.  مهمترین ناسازگاری خرده‌فرهنگ‌های ایران سبک زندگی از نظر جایگاه زنان درس‌خواندهٔ شهری است. 

گلوی پاره‌پارهٔ آخرین مشروطه‌خواه پرسروصدا

اعلام "آخرین تعطیل مشروطیت" سال 58 از سوی دولت بازرگان خیلی هم آخر نبود.

افشا کن اما یواش و با احتیاط

دربارهٔ کاغذهایی که تازگی در آمریکا از بایگانی بیرون آمده.

پهلوان سوپرشارژ هشت‌سیلندر4 4x

دربارهٔ مشت‌زن فقید

عبدالعلی، عبدالسروش و جبرئیل

دربارهٔ مناظرهٔ‌ تلویزیونی برنامهٔ پرگار بر سر چند و چون ارتباط خدا و ‌انسان.

در نکوهش فروتنی

دربارهٔ تجربهٔ حضور در فیسبوک.

طعنه و رندی در قیف گوگل

حال که نرم‌افزار طعنه‌یاب می‌سازند، شاید بهتر باشد در سپهر اینترنت در طعنه و رندی و کنایه زیاده‌روی نکنیم.

حقوق بیگانه‌ها، زبان عموزاده‌ها

دربارهٔ ترجمهٔ رمانهای فارسی دری نویسندهٔ افغانستانی از انگلیسی به فارسی ایرانی.  

عصر اکتشاف در تابستان گرم طولانی نوجوانی

در جهان امروز کلاً نوجوانی حقی است که در روند رشد فرد نه تنها به رسمیت شناخته شده، که لازمهٔ بلوغ کامل و طبیعی شمرده می‌شود.

ویزاشدن چند پاسپورت دیگر

دربارهٔ ابوالحسن نجفی، اومبرتو اکو، محمد هیکل و هارپر لی که ماه پیش درگذشتند.

از نشر و ناشرون  در این‌جا و جاهای دیگر

تلقی نسلها از همدیگر همه جا همواره کم‌وبیش همین بوده که جوانترها به نظر بزرگترها کتاب صحیح و پربار نمی‌خوانند و از علم و معرفت بویی نبرده‌اند.  و مسن‌ترها به نظر جوانها به حرفهایی عتیقه چسبیده‌اند که بوی نا می‌دهد و به این‌‌جا و اکنون ربطی ندارد.

’جاسوس‘ اینگیلیس، پسر مصدق و نیلوفر

نگاه شهروند غربی به ایران اسلامی با چنین متونی شکل می‌گیرد.

آشفتگی در فکر تاریخی

گفتگو دربارهٔ چند کتاب و چندین موضوع.

فیلترمدارها